Dla tych, którzy cenią zarówno wygląd jak i zdrowie.

Blog kategorie
ŻYWNOŚĆ WYSOKOPRZETWORZONA - DLACZEGO POWINNA ZNIKNĄĆ Z TWOJEJ DIETY?
ŻYWNOŚĆ WYSOKOPRZETWORZONA - DLACZEGO POWINNA ZNIKNĄĆ Z TWOJEJ DIETY?

 

Z tego wpisu dowiesz się:

  • w jaki sposób powstaje żywność przetworzona
  • dlaczego warto czytać składy produktów
  • jak wykluczyć z diety niezdrowe produkty

Ilość ponad jakością

Za żywność wysokoprzetworzoną uznaje się produkty poddawane zaawansowanej obróbce technologicznej w zakładach przemysłu spożywczego. Żadnego z nich nie jesteśmy w stanie wytworzyć w warunkach domowych. Wysokoprzetworzona żywność trafiła na półki sklepowe po II wojnie światowej, gdy wiele państw europejskich miało problemy z zaopatrzeniem mieszkańców w żywność. Jedzenie z dodatkiem substancji wspomagających wolniej się psuło, a to z kolei pomagało utrzymywać szeroki asortyment i niskie ceny w sklepach. Aby przywrócić żywności wartości odżywcze, rozpoczęto pracę nad pozyskiwaniem aromatów i polepszaczy.

 

Współczesna kultura życia w biegu w dalszym ciągu sprzyja rozwojowi rynku żywności przemysłowej; zmieniają się wyłącznie technologie. Obecnie składniki przetwarza się m.in.: w drodze ekstruzji, obróbki podczerwienią czy promieniowaniem, a utracone właściwości sztucznie odtwarza i wzmacnia przy pomocy substancji słodzących, soli, barwników oraz zmieniających strukturę pożywienia konserwantów.

 

Gotowe substytuty posiłków pozwalają zaoszczędzić czas i pieniądze, oferując sycące dania w 5 minut o atrakcyjnym smaku i kolorze. Niskie koszta w połączeniu z łatwością przygotowania (wystarczy zalać bądź podgrzać) zachęcają szczególnie ludzi na początku samodzielnego życia lub przytłoczonych nadmiarem obowiązków.

 

 

Do podstawowych procesów przemysłowej produkcji żywności zaliczamy m.in.:

 

Pasteryzację – podgrzanie mleka w 60-70ºC w celu przygotowania go pod produkcję serów oraz sterylizację (mleko UHT), przedłużającą świeżość mleka do 6 miesięcy, jednak kosztem witamin (A, C, B1, B6, B12, kwasu foliowego, biotyny), kwasów pantotenowego, nikotynowego i β-karotenu. W przypadku mleka UHT mocno spada także zawartość tiaminy, folianów, witaminy B12 i C. 

Ekstruzję - proces przetwarzania surowców skrobiowych pod wpływem ciepła (120-200ºC), wilgoci i w warunkach wysokiego ciśnienia. Metodą tą uzyskuje się m.in.: żelatynę, płatki zbożowe, chrupki, substytuty mięsa, napoje instant, cukierki oraz polepszacze do pieczywa. Masa zostaje pozbawiona większości witamin (zwłaszcza A, E ,C, B i kwasu foliowego), a wartość odżywcza białek roślinnych drastycznie spada.
Suszenie rozpyłowe – zmiana postaci roztworu z płynnego na sproszkowany. Produkt końcowy cechuje się wysoką trwałością, łatwością przechowywania oraz dozowania. To podstawowa metoda produkcji barwników i aromatów spożywczych, jak również sproszkowanego mleka, soków owocowych czy kawy rozpuszczalnej.
Radiacyjne utrwalanie – celem procesu jest zniszczenie drobnoustrojów chorobotwórczych oraz przedłużenie okresu przydatności do spożycia poprzez powstrzymanie dojrzewania i kiełkowania. Pod wpływem promieniowania jonizującego tworzą się m.in. wolne rodniki, a zawartość witamin A, B1, C i E zmniejsza się o 20-60%. Zakłady specjalizujące się w utrwalaniu radiacyjnej podlegają ścisłej kontroli, a żywność znakowana jest symbolem Radura. Proces dotyczy najczęściej importowanych owoców i warzyw.
Oddzielanie mechaniczne – występujące przede wszystkim w postaci mięsa oddzielanego mechanicznie (tzw. MOM). Mięsno-tłuszczową masę uzyskuje się w wyniku przeciskania resztek m.in. drobiu – a więc skór, tłuszczu oraz chrząstek – przez specjalną prasę oddzielającą większe fragmenty kości. Ze względu na dużą zawartość tłuszczu i zwiększoną podatność na utlenianie konieczne jest stosowanie różnego typu konserwantów. Masa wykorzystywana jest w parówkach, pasztetach i gotowych produktach garmażeryjnych – jak hamburgery, pulpety czy nadzienia mięsne.

 

 

Konserwanty a zdrowie

Żywność wysokoprzetworzona składa się przede wszystkim z mieszanki substancji stabilizujących, zagęszczających, słodzących, wzmacniaczy smaku oraz tłuszczy utwardzonych. To właśnie dzięki wykorzystaniu szkodliwych tłuszczy trans produkty można wielokrotnie podgrzewać i długo przechowywać. Tłuszcze trans przyczyniają się do rozwoju cukrzycy, chorób serca, stwardnienia naczyń krwionośnych i zapaleń pojawiających się w organizmie. Co więcej, znacznie utrudniają odchudzanie. Znajdziesz je we wyrobach cukierniczych, ciastach, frytkach i fast foodach.

 

Regularne przyjmowanie szkodliwych substancji wyjaławia cenne składniki odżywcze, narażając nas na problemy natury zdrowotnej. Największy problem w badaniach nad żywnością przetworzoną stanowi brak oficjalnych badań odnośnie efektów jej długotrwałego przyswajania. Liczne opracowania powiązały ją z występowaniem m.in.: otyłości, nadwagi, cukrzycy, nadciśnienia, alergii, depresji, nowotworów oraz wielu innymi chorób cywilizacyjnych – w dalszym ciągu nie wiadomo jednak, w jakim stopniu przyczynia się do ich występowania dieta. Nikt nie jest w stanie stwierdzić, jak konserwanty działają w połączeniu z innymi i czy (oraz w jakiej ilości) kumulują się w organizmie na przestrzeni lat.

Zaburzone proporcje smaków

Dania wysokoprzetworzone są na ogół zbyt słodkie, słone bądź tłuste. Wyraziste smaki silnie uzależniają organizm – po kilku porcjach pudełka z ulubioną potrawą regularnie zaczną lądować w Twoim sklepowym koszyku. Tym bardziej, że smak gotowych dań opiera się na opatentowanych recepturach marek, praktycznie niemożliwych do odtworzenia w warunkach domowych. Przesolenia spodziewaj się przede wszystkim po chlebie, kiełbasie, chipsach, orzeszkach, serze, a nawet ciastkach. Częstą praktyką obniżającą wartości odżywcze jest znaczna domieszka wody, zwiększająca masę ryb, obniżająca zawartość tłuszczu w nabiale oraz przekształcająca pół litra soku w kilka litrów przesłodzonego napoju.

 

Wybrane konserwanty oraz ich niepożądane efekty:

• E 210 (galaretki, margaryna, soki i sosy owocowe) - podrażnia śluzówkę żołądka i jelit oraz powoduje wysypki
• E 249 i E 250 (mięso peklowane) - prowadzi do zmian rakotwórczych w organizmie
• E 220 - E 228 (konserwy, wino) - u osób wrażliwych wywołują nudności i bóle głowy
• E 260 (owoce i warzywa marynowane) - źle tolerowany u osób o wrażliwym żołądku
• E 508, E 509, E 511 (przyprawy) - niewskazane dla osób, które mają chore nerki lub wątrobę. W dużych ilościach działają przeczyszczająco
• E 400 - niewskazany dla kobiet w ciąży
• E 407 - może przyczynić się do owrzodzenia jelita

 

Czego nie znajdziemy w żywności przetworzonej? Opóźniającego wchłanianie cukru błonnika, przeciwzapalnych kwasów omega-3 (które powinny występować z omega-6 w proporcjach 1:1) oraz większości  witamin i minerałów.

 

Na co uważać w trakcie zakupów?

Odpowiednio skomponowana lista zakupów pozwoli wyeliminować zbędne zachcianki – rozpisz ją w oparciu o tygodniowy plan posiłków. Warto w tym miejscu zwrócić uwagę na pułapkę żywności ekologicznej, której wysoka cena wynika z obowiązku spełnienia szeregu wymogów produkcyjnych (np. dbałości o jakość gleby i lokalnego środowiska), niezbędnych do uzyskania certyfikatu ekologicznego pochodzenie produktu. Zwykła, nieprzetworzona żywność będzie równie bogata w substancje odżywcze, pozbawiona domieszek toksyn i hormonów. Zawsze podczas zakupów porównuj cenę danego produktu w przeliczeniu na 1 kg – umyte, estetycznie zapakowane produkty mogą być nawet o kilkanaście złotych droższe.

 

Przed wrzuceniem produktu do koszyka koniecznie zapoznaj się z jego etykietą. Skład podawany jest zawsze w kolejności malejącej: im więcej danej substancji w produkcie, tym bliżej początku listy znajduje się jej nazwa. Zwracaj szczególną uwagę na zawartość cukru i soli, które nie powinny znajdować się na pierwszych trzech pozycjach. Dużo wywnioskujesz z samej nazwy produktu – jeżeli nie znajduje się na nim napis sok, mleko czy masło, jest on najprawdopodobniej wysokoprzetworzonym zamiennikiem. Im krótsza lista składu produktu spożywczego, tym zdrowiej.

 

Należy omijać produkty, których przygotowanie nie zajmuje więcej niż kilka minut – im wyższy stopień przetworzenia, tym krótszy czas przygotowania. Płatki śniadaniowe (szczególnie smakowe), gotowe sosy, mrożone pizze, paluszki rybne i pierogi z opakowania poczynią więcej szkody, niż pożytku. Wyjątkiem są makarony, kasze oraz ryż. Dobierając metody obróbki, warto mieć na uwadze możliwie jak najmniejszą stratę składników odżywczych. Zalecane jest przede wszystkim gotowanie na parze, mielenie, suszenie naturalne, pieczenie, mrożenie czy marynowanie w occie.

 

Zdrowe zamienniki dla najpopularniejszych produktów przetworzonych:

• wafle ryżowe, płatki ryżowe – ryż naturalny brązowy
• płatki śniadaniowe smakowe (czekolada, cynamon, miód itp.) - płatki naturalne (owsiane, orkiszowe, żytnie..)
• kisiel – kisiel domowy
• deser jogurtowy z owocami – jogurt naturalny z pokrojonymi owocami sezonowymi
• produkty z białej mąki – produkty z mąki razowej/żytniej (w większości, nie 3% dla koloru!)

 

Czytaj także:

Naturalne alternatywy dla białego cukru

Rodzaje dodatków do żywności

Najbardziej szkodliwe substancje spożywcze

7 produktów zbędnych w kuchennej szafce (i lodówce)

Sprzęty przydatne w kuchni fit

 


 

Teksty blogowe tworzy zespół Eco&Fit. Jesteśmy pasjonatami zdrowego stylu życia, z radością zarażamy innych miłością do aktywności i chętnie dzielimy się naszą wiedzą z zakresu dietetyki oraz treningów. Stworzyliśmy koktajl białkowy w 100% pochodzenia naturalnego w 4 smakach, z którym kobiety dbające o sylwetkę łatwiej mogą osiągnąć swoje cele.

do góry
Sklep jest w trybie podglądu
Pokaż pełną wersję strony
Sklep internetowy Shoper Premium