Metabolizm tłuszczów – co to znaczy?
Choć termin „metabolizm” powszechnie kojarzy się z odchudzaniem, jego podstawowe znaczenie jest szersze: pojęcie metabolizmu obejmuje wszystkie procesy przemian energii, zachodzące w komórkach. Proces metabolizmu tłuszczów – jednego z głównych źródeł energii dla ludzkiego organizmu – oznacza natomiast rozpad lipidów na mniejsze cząsteczki, a następnie ponownego łączenia ich w związki zwane trójglicerydami.
Proces ten przebiega dwutorowo:
katabolizm tłuszczów – utlenianie rozbitych cząsteczek, transportowanych następnie do krwi i mięśni w celu późniejszego przetworzenia na energię,
anabolizm tłuszczów – łączenie rozbitych cząsteczek w związki budujące tkanki i organy.
Jak widać, lipidy są niezbędne dla zdrowia i prawidłowego funkcjonowania. Zdrowe tłuszcze powinny być więc stałym elementem Twojej zbilansowanej diety. Problem pojawia się dopiero wtedy, gdy organizm dostaje więcej tłuszczów, niż jest w stanie „przerobić”; a ponieważ w przyrodzie nic nie ginie, nadwyżka lipidów odkłada się właśnie w postaci niechcianych fałdek i cellulitu.
Aby tego uniknąć, masz 2 wyjścia: ograniczyć podaż tłuszczów (jeszcze raz podkreślamy: ograniczyć, a nie eliminować!) i przyspieszyć ich przetwarzanie, a więc proces metabolizmu lipidów. Podpowiadamy, jak to zrobić!
1. Jedz regularnie
Głodówki odchudzające i absurdalne diety typu 1000 kalorii już dawno odeszły do lamusa. Aby procesy przemiany materii zachodziły w równym, efektywnym tempie, należy regularnie dostarczać sobie kalorii w ilości przekraczającej wskaźnik PPM (Podstawowa Przemiana Materii). Wartość ta wykazuje liczbę kalorii koniecznych do prawidłowego działania narządów wewnętrznych w całkowitym spokoju, w optymalnej temperaturze otoczenia i na czczo.
Wzór Harrisa i Benedicta do obliczenia PPM:
PPM (kcal) dla kobiet = 655,0955 + 9,5634 x waga (kg) + 1,8496 x wzrost (cm) - 4,6756 x wiek
PPM (kcal) dla mężczyzn = 66,4730 + 13,7516 x waga (kg) + 5,033 x wzrost (cm) - 6,7550 x wiek
Ubogo odżywiany organizm przechodzi w „tryb oszczędnościowy”: procesy życiowe – w tym metabolizm – zwalniają, a rozleniwiony układ trawienny nie rozbija lipidów w dostatecznym tempie. Nie musisz trzymać się osławionych 5 posiłków dziennie; jeśli tryb życia Ci na to nie pozwala, jedz 4 lub nawet 3, ale staraj się przestrzegać ich jednakowych pór i należytej wartości energetycznej. Taka rutyna ureguluje metabolizm jak w zegarku.
2. Żyj aktywnie
Im wyższy stopień aktywności, tym większe zapotrzebowanie na energię, a więc i szybsze przetwarzanie paliwa. Trenując, wprowadzasz swój metabolizm na wysokie obroty, a co więcej – utrzymujesz go w tym stanie jeszcze przez jakiś czas po zakończeniu ćwiczeń! Jak to możliwe? Gdy odpoczywasz, organizm wciąż pracuje na rzecz regeneracji – musi dostarczyć do krwi i mięśni zużyte zasoby tlenu i składników odżywczych, a pozyskuje je właśnie z tłuszczów. Dzięki regularnym treningom układ metaboliczny pracuje więc wydajnie niczym silnik w rozpędzonej lokomotywie parowej.
3. Wprowadź do diety przyspieszające metabolizm białko
Wiesz już, ile i kiedy jeść; poświęćmy jeszcze kilka słów zawartości talerza. Znasz już wiele produktów przyspieszających metabolizm; dziś skupmy się na białku – substancji kluczowej dla procesu metabolizmu lipidów. Spalanie białka odbywa się właśnie przy aktywnym udziale tłuszczów; co więcej, proteiny trawią się stosunkowo długo, dlatego ich wysoka podaż utrzymuje wysokie tempo metabolizmu.
Niektóre produkty wysokobiałkowe – m.in. czerwone mięso, warzywa strączkowe, jaja – są także bogate w żelazo, które bierze udział w doprowadzaniu tlenu do krwi. Jednym z najwartościowszych źródeł protein jest koktajl białkowy – pełen składników odżywczych, łatwy w przygotowaniu i spożyciu, a przy tym bardzo smaczny!
4. Zadbaj o dawkę witamin i błonnika
Białkowe produkty spożywcze pochodzenia zwierzęcego są ważnym źródłem witaminy D, kluczowej dla przemiany materii. Jeśli nie jesz mięsa, dostarczysz jej sobie jedząc grzyby, nabiał i jaja; do menu warto wprowadzić także koktajl proteinowy na bazie białka serwatkowego. Równie ważna jest podaż witamin z grupy B, obecnej m.in. w mięsie, jajach, surowym kakao, orzechach i pestkach.
Pamiętaj także o codziennej porcji błonnika – naturalnej „miotełki”, który znakomicie wspomaga procesy trawienne, czyszcząc jelita ze zbędnych produktów przemiany materii. Znajdziesz go w pieczywie i makaronach pełnoziarnistych, płatkach owsianych, surowych warzywach i owocach.
5. Zacznij dzień na pełnym gazie
Jeśli rozkręcisz przemianę materii z samego rana, utrzymasz jej wysokie tempo przez cały dzień. Jak już wspomnieliśmy, nic nie przyspiesza metabolizmu tłuszczów równie skutecznie, jak ruch; z tego względu poranne treningi poleca się szczególnie walczącym z nadwagą.
Nie bez powodu mówi się także, że śniadanie to najważniejszy posiłek dnia. Zjedzenie wartościowego posiłku do godziny po przebudzeniu (najlepiej bogatego w produkty pobudzające metabolizm!) sprawi, że przemiana materii ruszy pełną parą. Kto wie, może między innymi stąd wzięła się popularność jajek na śniadaniowych stołach?
Inny skuteczny poranny nawyk to wypijanie szklanki wody z sokiem z cytryny oraz ostrymi przyprawami, takimi jak imbir lub pieprz cayenne. Pikantne składniki stymulują proces termogenezy; prawidłowe nawodnienie organizmu także odgrywa ważną rolę w procesie przemiany materii.
6. Nawadniaj się!
Woda nie ma wartości kalorycznej, a dla metabolizmu tłuszczów jest absolutnie niezbędna. Nawodniony organizm szybciej przeprowadza procesy przemiany materii; wody potrzebujemy także celu usuwania toksyn i złogów (to dlatego trzeba popijać produkty błonnikowe!).
Warto również wiedzieć, że głód często bywa sygnałem odwodnienia – a głodni mamy większą ochotę na tłuste łakocie; tłuszcz jest bowiem głównym nośnikiem smaku. Kiedy dopadnie Cię ssanie w żołądku, prawdopodobnie skonsumujesz więc więcej tłuszczu, niż Twój organizm będzie w stanie przetworzyć.
Czytaj także:
Poznaj odpowiedzi na najważniejsze pytania o odchudzanie
Jak prawidłowo komponować posiłki?
Błonnik w odchudzaniu - jak to działa?